نیروی هوایی ایالات متحده (USAF) از برنامه های خود برای انتقال هواپیمای تهاجمی A-10 Thunderbolt به اردن، متحد اصلی در خاورمیانه خبر داد. این مرحله در مقایسه با بحث های اولیه در مورد عرضه این هواپیماها به اوکراین، تغییر قابل توجهی را نشان می دهد. اردن، شریک استراتژیک ایالات متحده در منطقه، به دریافت کننده ترجیحی این هواپیماهای منحصر به فرد تبدیل شده است که قرار است تا سال 2030 از رده خارج شوند.
در تحولی مهم روز دوشنبه، کمیته نیروهای مسلح سنای آمریکا رسماً از وزارت دفاع (پنتاگون) درخواست کرد که انتقال A-10 به اردن را بررسی کند. این تصمیم بر اهمیت استراتژیک اردن در تئاتر خاورمیانه، به ویژه در تلاش های مداوم آن برای مبارزه با تروریسم تأکید می کند. نیاز به هواپیماهای تهاجمی قابل اعتماد مانند A-10 برای اردن حیاتی است، به ویژه در امتداد مرزهای این کشور با سوریه و عراق، مناطقی که با بی ثباتی و فعالیت های تروریستی مواجه هستند.
موقعیت استراتژیک اردن آن را به متحد حیاتی ایالات متحده در حفظ ثبات در منطقه تبدیل می کند. این کشور در خط مقدم مبارزه با گروه های تروریستی قرار داشته است و A-10 Thunderbolt توانایی های آن را در انجام عملیات های تهاجمی بسیار افزایش خواهد داد. اردن به دلیل زمین ناهموار و تهدید دائمی حملات تروریستی، به هواپیماهایی نیاز دارد که قادر به پشتیبانی هوایی نزدیک (CAS) و خنثی کردن موثر تهدیدات زمینی باشند.
A-10 “Thunderbolt” که به “Warthog” نیز معروف است، برای چندین دهه سنگ بنای ناوگان زمینی نیروی هوایی ایالات متحده بوده است. A-10 که توسط Fairchild Aircraft توسعه داده شد، در اصل برای ماموریت در اروپا در طول جنگ سرد طراحی شده بود. با این حال، هدف واقعی خود را در طول جنگ خلیج فارس و درگیری های بعدی در افغانستان پیدا کرد، جایی که به دلیل عملکرد استثنایی و دوام خود در بین نیروهای زمینی ایالات متحده بسیار محبوب شد.
A-10 مجهز به یک تفنگ GAU/Avenger 30 میلی متری گاتلینگ است که قادر به شلیک 3900 گلوله در دقیقه است و آن را به سلاحی قدرتمند در برابر تانک ها، خودروهای زرهی و مواضع دشمن تبدیل می کند. این هواپیما همچنین موشک های ماوریک و بمب های هدایت شونده JDAM را حمل می کند که به زرادخانه مرگبار آن می افزاید. دوام و قدرت آتش آن را تبدیل به یک کابوس برای خودروهای زرهی و زیرساخت های دفاعی دشمن کرد و موقعیت افسانه ای را در میان هواپیماهای نظامی به دست آورد.
با وجود تجربه خدمات عالی، ارتش ایالات متحده تصمیم گرفت A-10 را تا سال 2029 از خدمت خارج کند. این تصمیم به این دلیل گرفته شد که هواپیما دیگر نمی تواند به طور موثر از خود در برابر سیستم های دفاع هوایی مدرن دفاع کند. بر اساس طرح حذف تدریجی، نیروی هوایی ایالات متحده در سال جاری بازنشستگی 21 فروند A-10 را آغاز خواهد کرد و بقیه آن تا پایان دهه بازنشستگی تمامی 218 فروند آن ادامه خواهد داشت.
در ابتدا قرار بود A-10 با F-16، یک هواپیمای قدیمی دیگر جایگزین شود. با این حال، ایالات متحده اکنون در حال برنامه ریزی برای ارتقاء به F-35 است، یک جنگنده چند منظوره که برای انجام انواع ماموریت های جنگی از جمله پشتیبانی نزدیک هوایی طراحی شده است. این تغییر مصادف با یک استراتژی گسترده تر برای نوسازی ناوگان هواپیماهای نظامی ایالات متحده برای حفظ برتری تکنولوژیکی و انعطاف پذیری عملیاتی است.
علاوه بر اردن و اوکراین، کلمبیا نیز برای خرید هواپیماهای تهاجمی A-10 ابراز علاقه کرد. تطبیق پذیری و کارایی جنگی اثبات شده A-10، آن را به یک دارایی با ارزش برای کشورهایی تبدیل می کند که با تهدیدات شورشیان روبرو هستند و به حملات زمینی قابل اطمینان نیاز دارند. با این حال، اهمیت استراتژیک و نیازهای عملیاتی فوری اردن، آن را به عنوان یک کاندیدای پیشرو برای این هواپیماها قرار می دهد.
روابط آمریکا و اردن
پیش بینی می شود انتقال هواپیمای A-10 “Thanderbolt” به اردن باعث تقویت روابط دفاعی دو کشور شود. اردن یکی از متحدان سرسخت ایالات متحده بوده است که در عملیات‌های نظامی مختلف و میزبانی از نیروها و تجهیزات آمریکایی، پشتیبانی حیاتی ارائه می‌کند. تقویت نظامی اردن با هدف ایالات متحده برای حفظ ثبات در خاورمیانه و مقابله با نفوذ گروه های افراطی در منطقه همزمان است.
اردن با اضافه شدن A-10 “Thunderbolt” به زرادخانه خود، قابلیت های حمله زمینی خود را به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد. توانایی این هواپیما در ارائه پشتیبانی هوایی نزدیک در عملیات های ضد تروریستی، به ویژه در زمین های ناهموار و صعب العبور بسیار ارزشمند خواهد بود. این اقدام همچنین به اردن اجازه می دهد تا به تهدیدات در امتداد مرزهای خود به طور مؤثرتری پاسخ دهد و از این طریق به امنیت و ثبات منطقه کمک کند.
A-10 “Thunderbolt” تاریخچه درخشانی دارد که به دوران جنگ سرد باز می گردد. هواپیمای A-10 که توسط Fairchild Aircraft ساخته شد و از آن زمان توسط M7 Aerospace و بعداً Elbit Systems خریداری شد، برای مبارزه با ساختارهای زرهی عظیم پیمان ورشو طراحی شد. با این حال، نقش آن به طور قابل توجهی در طول سال ها تغییر کرده است و ارزش خود را در موقعیت های مختلف جنگی ثابت کرده است.
در طول جنگ سرد، A-10 به عنوان یک نیروی کلیدی در صورت درگیری گسترده در اروپا در نظر گرفته شد. طراحی آن بر قابلیت بقا و اثربخشی در از بین بردن زره های دشمن متمرکز شده است. جنگ خلیج فارس در سال 1991 نقطه عطفی برای A-10 بود، جایی که نقش مهمی در نابودی نیروهای زرهی صدام حسین داشت. دوام، قدرت آتش و توانایی شناور شدن این هواپیما بر فراز میدان های نبرد، آن را برای نیروهای زمینی ضروری کرده است.
کارایی A-10 در درگیری های پس از 11 سپتامبر، به ویژه در افغانستان، بیشتر نشان داده شد. نیروهای زمینی درگیر در عملیات ضد شورش از توانایی آن در ارائه پشتیبانی مستقیم هوایی قدردانی کرده اند. توانایی این هواپیما برای عملیات از فرودگاه های سخت و ارائه قدرت آتش دقیق، آن را به یک دارایی حیاتی در مبارزه با گروه های شورشی تبدیل کرده است.
A-10 در طول عمر طولانی خود، برای افزایش قابلیت ها و افزایش عمر مفید خود، چندین بار به روز رسانی شد. این ارتقاء شامل سیستم های اویونیک بهبود یافته، سیستم های هدف گیری و پیشرفت های ساختاری بود. با وجود این ارتقاء، پیشرفت در فناوری دفاع هوایی و ظهور تهدیدات جدید، A-10 را به طور فزاینده ای آسیب پذیر کرد و بازنشستگی آن را ضروری کرد.
یکی از ویژگی های کلیدی A-10 قابلیت بقای آن است. طراحی این هواپیما شامل یک “حمام” تیتانیوم است که خلبان و سیستم های مهم را در برابر آتش از زمین محافظت می کند. پیکربندی دو موتوره و سیستم‌های کنترل اضافی آن تضمین می‌کند که می‌تواند حتی پس از آسیب جدی به پرواز ادامه دهد. تسلیحات اولیه A-10، توپ 30 میلی متری GAU/Avenger، با انواع موشک ها و بمب ها تکمیل می شود و آن را به یک سکوی حمله زمینی همه کاره تبدیل می کند.
با حذف تدریجی A-10 توسط نیروی هوایی ایالات متحده، تمرکز بر روی اطمینان از اینکه جایگزین آن، F-35، می تواند نقش پشتیبانی نزدیک هوایی را به طور موثر انجام دهد، تغییر خواهد کرد. حسگرهای پیشرفته، قابلیت های رادارگریز و تطبیق پذیری F-35 آن را به یک هواپیمای قدرتمند تبدیل کرده است، اما سوالاتی در مورد توانایی آن در تکرار موفقیت A-10 در ارائه پشتیبانی هوایی نزدیک وجود دارد.
انتقال از A-10 به F-35 شامل تغییرات قابل توجهی در تاکتیک، آموزش و رویه های عملیاتی خواهد بود. در حالی که F-35 فناوری و قابلیت های برتر را ارائه می دهد، کارایی آن در نقش پشتیبانی هوایی نزدیک باید در سناریوهای جنگی ثابت شود. ارتش ایالات متحده نیاز به توسعه استراتژی های جدیدی برای استفاده از نقاط قوت F-35 با توجه به محدودیت های آن در این نقش خاص دارد.
اطمینان از اینکه اردن می تواند به طور موثر A-10 را ادغام و عملیاتی کند بسیار مهم است. این شامل آموزش خلبانان اردنی و خدمه تعمیر و نگهداری، فراهم کردن زیرساخت های پشتیبانی لازم و اطمینان از تامین پایدار قطعات یدکی و مهمات خواهد بود. احتمالاً ایالات متحده نقش مهمی در تسهیل این انتقال ایفا خواهد کرد و در نتیجه همکاری و تعامل نظامی بین دو کشور را تقویت خواهد کرد.
تصمیم برای انتقال هواپیمای A-10 “Thunderbolt” به اردن نشان دهنده پیشرفت چشمگیر استراتژی نظامی آمریکا در خاورمیانه است. این اقدام بر اهمیت استراتژیک اردن در حفظ ثبات منطقه ای و مبارزه با تروریسم تاکید می کند. A-10 با سابقه اثبات شده و قابلیت های گسترده خود، توانایی اردن را برای انجام ماموریت های حمله زمینی و پشتیبانی از عملیات ضد تروریسم افزایش خواهد داد.
همانطور که A-10 به پایان عمر مفید خود نزدیک می شود، میراث آن از طریق کمک به توانایی دفاعی اردن ادامه خواهد یافت. انتقال به سکوهای جدید مانند F-35 منعکس کننده تکامل جنگ مدرن و پیگیری مداوم برتری تکنولوژیک است. مشارکت بین ایالات متحده و اردن همچنان تقویت خواهد شد تا هر دو کشور بتوانند به طور موثر به چالش های امنیتی در آینده رسیدگی کنند.