هند با اجرای طرحی بلندپروازانه برای ساخت زیردریایی های حمله هسته ای (SSN) گام های جسورانه ای برای مقابله با نفوذ فزاینده چین در اقیانوس هند برمی دارد. در اکتبر 2024، رویترز گزارش داد که هند برنامه‌هایی را برای ساخت دو SSN تصویب کرده است، سرمایه‌گذاری حدود 450 میلیارد روپیه (5.4 میلیارد دلار). این زیردریایی ها بخشی از یک چشم انداز بزرگتر برای ساخت شش کشتی از این قبیل تحت پروژه 75 هستند که نشان دهنده پیشرفت قابل توجهی در تلاش های هند برای محافظت از منافع دریایی خود و حفظ سلطه در منطقه اقیانوس هند است.
این تصمیم در بحبوحه تشدید تنش‌ها بین هند و چین اتخاذ می‌شود که ناشی از رقابت فزاینده برای تسلط دریایی و اختلافات طولانی مدت ارضی است. طرح هند برای ساخت SSN فقط در مورد نوسازی نظامی نیست، بلکه یک استراتژی ژئوپلیتیکی گسترده تر با هدف تقویت موقعیت دفاعی خود و مهار قاطعیت چین در اقیانوس هند است.
زیردریایی‌های هسته‌ای نشان‌دهنده یک جهش بزرگ برای توانایی‌های دریایی هند هستند و مزایای آنها نسبت به زیردریایی‌های دیزلی معمولی (SSKs) واضح است. بر اساس گزارش رویترز، این SSN های جدید سریع تر، بی صداتر و قادر به ماندن در زیر آب برای مدت طولانی تر خواهند بود و آنها را برای عملیات طولانی مدت زیر آب ایده آل می کند. این مزیت تکنولوژیکی به هند اجازه می‌دهد تا قدرت را به طور موثرتری فرافکنی کند و طیف وسیع‌تری از عملیات، از اسکورت زیردریایی‌های موشک‌های بالستیک هسته‌ای (SSBN) گرفته تا شکار کشتی‌های دشمن و حفاظت از خطوط تجارت دریایی را انجام دهد.
هند سابقه طولانی در اجاره زیردریایی های هسته ای به روسیه دارد، اما این طرح جدید گامی مهم به سوی استقلال است. ساخت این زیردریایی ها در شرکت کشتی سازی دولتی در ویساخاپاتنام با مشارکت شرکت ساخت و ساز هندی Larsen & Toubro انجام خواهد شد. این نشان دهنده جاه طلبی های گسترده تر هند برای توسعه صنعت تسلیحات داخلی و کاهش وابستگی آن به تامین کنندگان خارجی است.
گسترش ردپای نیروی دریایی چین یکی از محرک های اصلی پروژه SSN هند است. نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق چین (PLAN) در سال های اخیر به سرعت از نظر اندازه و قابلیت افزایش یافته است و گزارش نیروی نظامی چین در سال 2023 وزارت دفاع ایالات متحده بیان می کند که PLAN اکنون بزرگترین نیروی دریایی در جهان است که دارای 370 کشتی و زیردریایی است. این گزارش پیش بینی می کند که چین تا سال 2030 دارای 435 کشتی خواهد بود که شامل تعداد قابل توجهی از جنگنده های سطحی مدرن و زیردریایی ها می شود که چالشی مستقیم برای سلطه هند در منطقه خواهد بود.
حضور نظامی چین در اقیانوس هند با پایگاهی در جیبوتی و دسترسی احتمالی به بنادر سریلانکا، میانمار و پاکستان به طور پیوسته در حال افزایش است. ساخت تاسیسات در گوادر و هامبانتوتا نگرانی‌هایی را در مورد محاصره در هند به وجود آورده است، زیرا این پایگاه‌ها می‌توانند به چین اجازه اعمال نفوذ قابل توجهی بر مسیرهای تجاری دریایی مهمی که از اقیانوس هند می‌گذرند، داشته باشد. در حالی که چین در ارائه قدرت در منطقه با چالش هایی مانند چالش های لجستیکی و بی میلی سیاسی کشورهای شریک مواجه است، واضح است که جاه طلبی های پکن در اقیانوس هند بخشی از یک استراتژی گسترده تر برای تامین منافع تجاری خود و مبارزه با نفوذ هند است.
ناوگان زیردریایی کنونی هند که بیشتر از زیردریایی‌های متعارف قدیمی تشکیل شده است، نیاز مبرمی به نوسازی دارد. هند در حال حاضر دارای 18 زیردریایی دیزلی-الکتریکی عملیاتی است که اکثر آنها به پایان عمر خود نزدیک می شوند. به گفته لالیت کاپور، افسر بازنشسته نیروی دریایی هند که در ماه مه 2021 درباره این موضوع نوشت، پیگیری هند برای SSN ها پاسخی به نیاز این کشور برای تقویت بازدارندگی دریایی خود در مواجهه با تهدیدهای فزاینده چین است. کاپور خاطرنشان می کند که SSN ها سرعت، استقامت و برد بالاتری را در مقایسه با SSK ها ارائه می دهند که آنها را برای ماموریت های تهاجمی و دفاعی مناسب تر می کند.
با این حال، پیشرفت هند در توسعه این زیردریایی ها کند بوده است. پروژه 75، نام رسمی برنامه SSN هند، در سال 2015 تاییدیه دولت را دریافت کرد، اما تاخیرهای ناشی از موانع بوروکراتیک، محدودیت های بودجه و مشکلات فنی، جاه طلبی های نیروی دریایی هند را نزدیک به یک دهه بعد محقق نکرد. کاپور هشدار می دهد که اگر هند توسعه SSN های خود را تسریع نکند، خطر عقب ماندن در رقابت برای برتری دریایی در منطقه هند و اقیانوس آرام را تهدید می کند.
برنامه 30 ساله بازنگری شده نیروی دریایی هند با هدف جایگزینی شش فروند SSK خود با SSN های خانگی ساخته شده است، اما چالش ها همچنان باقی است. وابستگی این کشور به همکاری های خارجی و تخصص محدود داخلی در زمینه فناوری زیرآبی همچنان باعث کندی پیشرفت برنامه می شود. با وجود این موانع، تعهد هند به ساخت SSN نشان دهنده عزم این کشور برای متعادل کردن نفوذ فزاینده چین در منطقه است.
در حالی که بسیاری از مشخصات فنی SSN های هند به صورت طبقه بندی شده باقی مانده اند، گزارش های بال تحقیقات دفاعی هند (IDRW) بینشی از مقیاس پروژه ارائه می دهد. IDRW خاطرنشان می کند که SSN های هند حدود 6000 تن را جابجا خواهند کرد و مجهز به سیستم های هدف گیری پیشرفته و زرادخانه ای متنوع خواهند بود که قادر به انجام طیف گسترده ای از عملیات از جمله جنگ های ضد زیردریایی و سطحی، ماموریت های ضربتی و جمع آوری اطلاعات خواهند بود.
SSN ها احتمالاً دارای سیستم های پیشرانه پیشرفته ای هستند، از جمله فناوری موتور جت که به زیردریایی ها اجازه می دهد بی سر و صدا تر عمل کنند و از شناسایی به طور مؤثرتری جلوگیری کنند. این پیشرانه که برای اولین بار توسط فرانسه معرفی شد، نشان دهنده پیشرفت قابل توجهی نسبت به زیردریایی های ملخ محور سنتی است و انتظار می رود که به هند مزیت قاطعی در عملیات رادارگریز بدهد.
علاوه بر این، برنامه SSN هند از ادغام هواپیماهای گشتی و وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین (پهپادها) بهره خواهد برد که توانایی جمع آوری اطلاعات، نظارت و حمله دقیق نیروی دریایی را افزایش می دهد. توانایی هماهنگی بین زیردریایی ها، هواپیماها و پهپادها آگاهی موقعیتی هند در اقیانوس هند را تا حد زیادی بهبود می بخشد و این امر را برای دشمنانی مانند چین دشوارتر می کند تا به طور غیرقابل شناسایی در منطقه عمل کنند.
برنامه های استراتژیک هند برای یک ناوگان زیردریایی هسته ای فراتر از ساختن SSN های مدرن است. پروژه وارشا، یک پایگاه زیردریایی مخفی که در سواحل شرقی هند در نزدیکی ویساخاپاتنام ساخته می شود، نقش محوری در استراتژی دریایی این کشور ایفا خواهد کرد. این پایگاه، واقع در خلیج بنگال، به عنوان یک سنگر امن برای SSBN های هند که حامل موشک های بالستیک با کلاه هسته ای هستند، عمل خواهد کرد.
خلیج بنگال مزایای استراتژیک قابل توجهی را نسبت به دریای عرب فراهم می کند، به ویژه در صورت درگیری با چین یا پاکستان. آب‌های دریای عرب به‌شدت توسط ماهواره‌ها و هواپیماها کنترل می‌شود و کار را برای زیردریایی‌های هندی دشوار می‌کند. در مقابل، انزوای نسبی خلیج بنگال به هند منطقه امن تری برای استقرار زیردریایی‌های هسته‌ای خود می‌دهد و به هند اجازه می‌دهد حملات موشکی به اهداف دشمن را از یک مکان امن‌تر و کمتر قابل مشاهده انجام دهد.
SSNهای هندی احتمالاً در این منطقه کار می کنند و SSBN ها را در طول عملیات حیاتی همراهی و محافظت می کنند. هند با استقرار SSBN های خود در خلیج بنگال، بازدارندگی هسته ای خود را علیه چین و پاکستان تقویت می کند و موقعیت دفاعی خود را در اقیانوس هند تقویت می کند.
در حالی که طرح هند برای ساخت زیردریایی‌های تهاجمی با موتور هسته‌ای گامی جسورانه در جهت گسترش قابلیت‌های دریایی آن است، چالش‌های متعددی باقی مانده است. محدودیت های مالی، مشکلات فنی و تشریفات اداری برنامه SSN را برای نزدیک به یک دهه به تعویق انداخته است. همچنین، در حالی که هند در حال حرکت به سمت خوداتکایی بیشتر در تولید دفاعی است، همچنان به کمک های خارجی قابل توجهی در زمینه های کلیدی مانند فناوری پیشرانه و سیستم های تسلیحاتی نیاز خواهد داشت.
علاوه بر این، هند با یک چشم انداز استراتژیک به سرعت در حال تغییر در اقیانوس هند مواجه است. گسترش دریایی چین هیچ نشانه ای از کاهش را نشان نمی دهد و حضور فزاینده PLA در منطقه تهدیدی برای تضعیف سلطه سنتی هند است. تا زمانی که SSN های هند برای استقرار در دهه 2030 آماده شوند، چین احتمالاً حضور دریایی خود را تقویت کرده است و این امر باعث می شود هند دوباره برتری خود را به دست آورد.
هند همچنین در حال پیشبرد طرح‌هایی برای سومین ناو هواپیمابر است که بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر برای تقویت قابلیت‌های دریایی خود و تضمین امنیت مداوم دریایی است. با این حال، ساخت یک ناو هواپیمابر جدید با چالش های خاص خود از جمله چالش های تامین مالی، موانع فنی و نیاز به امکانات آموزشی مواجه است.
طرح بلندپروازانه هند برای ساخت زیردریایی های تهاجمی اتمی جزء حیاتی استراتژی گسترده تر آن برای مقابله با نفوذ فزاینده چین در اقیانوس هند است. این زیردریایی‌ها هند را قادر می‌سازد تا قدرت را به طور مؤثرتری ارائه کند، از منافع دریایی خود محافظت کند و از دشمنان احتمالی جلوگیری کند.
از آنجایی که چین به گسترش ردپای دریایی خود در اقیانوس هند ادامه می دهد، خطرات برای هند بیشتر از همیشه است. توسعه SSN، همراه با ابتکارات دیگری مانند پروژه وارشا و ساخت ناو هواپیمابر سوم، برای هند برای باقی ماندن یک قدرت دریایی برتر در منطقه حیاتی خواهد بود.