ادعای چین نسبت به رئیس جمهور تایوان، لای چینگ-ته، روز شنبه گفت که تبدیل شدن جمهوری خلق چین به میهن تایوان “غیرممکن” است. رئیس جمهور تاکید کرد که میراث سیاسی تایوان پیش از چین مدرن است که هویت مجزای تایوان را در میان تنش های مداوم با پکن تقویت می کند. اظهارات لای که در یک رویداد عمومی درست قبل از جشن‌های روز ملی تایوان بیان شد، روابط بین تنگه‌ای را بیشتر متشنج کرد و چین مجدداً ادعاهای ارضی خود را در این جزیره خودگردان اعلام کرد.
این مبادله شدید در زمانی رخ می دهد که حساسیت ژئوپلیتیکی افزایش یافته است، زیرا تایوان آماده می شود تا صد و سیزدهمین روز ملی خود را در 10 اکتبر جشن بگیرد، چند روز پس از جشن گرفتن هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس جمهوری خلق چین در اول اکتبر. این اظهارات توجه را به شکاف‌های عمیق تاریخی و سیاسی که تایوان و چین را از هم جدا می‌کند، جلب کرد، شکاف‌هایی که همچنان روابط مناقشه‌آمیز بین دو طرف را شکل می‌دهد.
رئیس جمهور برچ در یک کنسرت در آستانه روز ملی تایوان تأکید کرد که تاریخ سیاسی تایوان تحت نام جمهوری چین (PRC) بسیار فراتر از تأسیس جمهوری خلق چین است. ROC ریشه در انقلاب 1911 دارد، زمانی که آخرین سلسله امپراتوری چینگ سرنگون شد و جمهوری چین متولد شد. در مقابل، جمهوری خلق چین در سال 1949 توسط نیروهای کمونیست مائو تسه تونگ پس از یک جنگ داخلی وحشیانه تأسیس شد.
لای از این مقیاس تاریخی استفاده کرد تا بر استدلال خود تأکید کند که از نظر تاریخی غیرمنطقی است که جمهوری خلق چین ادعای تایوان را به عنوان قلمرو خود کند. او گفت: «کاملاً غیرممکن است که جمهوری خلق چین به «وطن» مردم جمهوری چین تبدیل شود. برعکس، جمهوری چین می تواند وطن ساکنان PRC بالای 75 سال باشد. حضار با تشویق، نشانه هایی از تایید موضع تظاهرات رئیس جمهور پاسخ دادند.
مناقشه فعلی تایوان و چین ریشه در پیامدهای جنگ داخلی چین دارد. هنگامی که دولت ناسیونالیست چین به رهبری کومینتانگ (KMT) به رهبری چیانگ کای شک در جنگ داخلی به نیروهای کمونیست در سال 1949 شکست خورد، آنها به جزیره تایوان گریختند. کومینتانگ دولت خود را در آنجا مستقر کرد و همچنان خود را جمهوری چین نامید، در حالی که کمونیست ها تأسیس جمهوری خلق چین را در سرزمین اصلی اعلام کردند.
از آن زمان، تایوان تحت حاکمیت ROC باقی مانده است، در حالی که جمهوری خلق چین جزیره را به عنوان یک استان جدا شده می بیند که در نهایت در صورت لزوم با زور به سرزمین اصلی ملحق می شود. این اختلافات اساسی بر سر حاکمیت و مشروعیت سیاسی بیش از هفت دهه ادامه داشته است و در زمان رئیس جمهور شی جین پینگ، موقعیت چین تنها تقویت شده است. پکن تایوان را بخشی جدایی ناپذیر از چین می داند و هرگونه پیشنهادی مبنی بر استقلال تایوان با محکومیت شدید مواجه می شود.
رئیس جمهور لای به دلیل رد صریح ادعاهای چین در مورد حاکمیت بر تایوان، همواره خاری در چشم پکن بوده است. لای که در ماه مه ریاست جمهوری تایوان را برعهده گرفت، علیرغم اصرار وی بر اینکه تایوان در حال حاضر یک نهاد مستقل است، مدت ها توسط مقامات چینی “جدایی طلب” خوانده می شود. او قبلا تاکید کرده بود که تایوان باید به طور رسمی جمهوری چین نامیده شود و دولت، ارتش و قانون اساسی خود را دارد – عناصری که آن را به عنوان یک کشور جداگانه متمایز می کند.
لای در سخنرانی پایانی خود بار دیگر ادعای چین مبنی بر اینکه تایوان بخشی از خاک این کشور است را رد کرد. وی بار دیگر تاکید کرد که کلیسای ارتدکس روسیه که بر تایوان حکومت می کند، تاریخ متمایز خود را دارد و این جزیره نباید تابع اقتدار دولتی باشد که 38 سال پس از تأسیس کلیسای ارتدکس روسیه به وجود آمده است.
اشاره لای به سن این دو نهاد سیاسی یک ضربه ظریف اما تند به لفاظی پکن مبنی بر تعلق تایوان به چین بود. با تأکید بر ادامه وجود ROC، تلاش کرد تا ادعاهای پکن در مورد تداوم تاریخی تایوان را تضعیف کند و هویت متمایز تایوان را در صحنه جهانی تقویت کند.
با وجود مخالفت لای، موضع پکن بدون تغییر باقی مانده است. در آستانه تعطیلات ملی چین در 1 اکتبر، رئیس جمهور شی جین پینگ بر تعهد دولت خود برای قرار دادن تایوان تحت کنترل پکن تاکید کرد. شی در سخنرانی خود که بیانیه های قبلی در این باره را تکرار می کرد، تاکید کرد که اتحاد مجدد با تایوان بخش مهمی از احیای ملی چین و تحقق سرنوشت آن به عنوان یک قدرت بزرگ جهانی است.
اظهارات شی در بحبوحه تنش های فزاینده در تنگه تایوان بیان شد، جایی که فعالیت نظامی چین در ماه های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است. جمهوری خلق چین تمرینات هوایی و دریایی منظمی را در نزدیکی تایوان انجام می دهد که اغلب شامل تعداد بی سابقه ای از جت های جنگنده و کشتی های جنگی است که وارد منطقه شناسایی دفاع هوایی تایوان (ADIZ) می شوند. این مانورهای نظامی به طور گسترده به عنوان نمایش قدرت طراحی شده برای ترساندن تایوان در کنار گذاشتن هرگونه حرکت به سمت استقلال رسمی تلقی می شوند.
پکن لفاظی های طرفدار استقلال و استدلال های تاریخی او را به عنوان یک چالش مستقیم برای اقتدار خود می بیند. چین مدت‌هاست که استدلال می‌کند که هرگونه حرکت تایوان به سوی استقلال رسمی از «خط قرمز» عبور می‌کند و می‌تواند واکنش نظامی را برانگیزد. اظهارات لای، اگرچه با استدلال تاریخی شکل گرفته است، بعید است که موضع سخت پکن را کاهش دهد.
این اولین بار نیست که رئیس جمهور لای از استدلال های تاریخی برای به چالش کشیدن ادعاهای پکن در مورد تایوان استفاده می کند. لای در سپتامبر جنجال برانگیخت، زمانی که پیشنهاد کرد که اگر تمامیت ارضی چین واقعاً موضوع است، پکن باید بر بازگرداندن اراضی واگذار شده به روسیه در قرن نوزدهم توسط سلسله چینگ تمرکز کند. این بیانیه تحریک آمیز به تاریخ حساسی از معاهدات نابرابر اشاره کرد که چین را مجبور به واگذاری قلمرو به قدرت های خارجی در طول زوال امپراتوری کرد.
تمایل لای به استفاده از ارجاعات تاریخی برای سرکوب پکن منعکس کننده استراتژی گسترده تر او در به چالش کشیدن روایت چینی چین از مالکیت تاریخی تایوان است. با در نظر گرفتن حاکمیت تایوان به عنوان ادامه میراث ROC، لای در تلاش است تا مشروعیت تایوان را تأیید کند و در عین حال با تصویر پکن از جزیره به عنوان یک استان سرکش که قرار است دوباره به آغوش خود بازگردانده شود، مقابله کند.
آخرین اظهارات لای در زمانی بیان شد که تنش ها در تنگه تایوان به بالاترین حد خود در دهه های اخیر رسیده است. چین فعالیت‌های نظامی خود را در اطراف تایوان افزایش داده است و تمرین‌های نظامی مکرری را انجام می‌دهد که محاصره، حملات آبی خاکی و حملات هوایی را شبیه‌سازی می‌کند. این اقدامات زنگ خطر را در تایپه، واشنگتن و دیگر پایتخت‌های جهان برانگیخته است و از نظر بسیاری به عنوان تدارکاتی برای تهاجم احتمالی تلقی می‌شود.
در پاسخ، تایوان با امضای قراردادهای تسلیحاتی با ایالات متحده و افزایش تولید داخلی تجهیزات نظامی، توانایی های دفاعی خود را تقویت کرده است. ایالات متحده که طبق قانون روابط تایوان ملزم به ارائه ابزار دفاعی به تایوان است، به طور فزاینده ای از این جزیره حمایت کرده است. بازدیدهای بلندپایه مقامات آمریکایی از تایپه خشم پکن را برانگیخته است و همکاری نظامی بین تایوان و کشورهای غربی در سال های اخیر گسترش یافته است.
جشن روز ملی تایوان در 10 اکتبر در میان تشدید تنش های نظامی برگزار می شود. انتظار می رود رئیس جمهور لای یک سخنرانی کلیدی ارائه کند که احتمالاً به مسائل مربوط به حاکمیت، دفاع و جایگاه تایوان در جامعه بین المللی می پردازد. سخنرانی او هم در تایوان و هم در خارج از کشور از نزدیک مشاهده خواهد شد، به ویژه برای هرگونه اشاره ای در مورد رویکرد آینده این جزیره به روابط با چین.
جامعه بین الملل همچنان بر سر موضوع حاکمیت تایوان اختلاف نظر دارد. در حالی که اکثر کشورها، از جمله ایالات متحده، تایوان را به عنوان یک کشور جداگانه به رسمیت نمی شناسند، بسیاری از آنها روابط دیپلماتیک غیر رسمی با تایپه دارند و از مشارکت آن در سازمان های بین المللی حمایت می کنند. ایالات متحده، به ویژه، یکی از حامیان اصلی تایوان بوده است و پشتیبانی تسلیحاتی و نظامی برای تضمین دفاع از جزیره در برابر هرگونه تجاوز احتمالی چین ارائه می کند.
با این حال، موضوع وضعیت تایوان مملو از شکنندگی دیپلماتیک است. سیاست “چین واحد” چین اصرار دارد که کشورهایی که مایل به حفظ روابط رسمی با پکن هستند نباید تایوان را به عنوان یک کشور جداگانه به رسمیت بشناسند. این سیاست عملاً توانایی تایوان را برای تعامل با جامعه بین‌المللی در سطح رسمی محدود کرده است و پکن مرتباً کشورها و سازمان‌های بین‌المللی را تحت فشار قرار می‌دهد تا تایوان را از مشارکت در رویدادهای جهانی محروم کنند.
با وجود این، تایوان توانسته است جایگاهی برای خود در صحنه جهانی به ویژه در بخش هایی مانند فناوری و تجارت ایجاد کند. این جزیره یک بازیگر اصلی در صنعت جهانی نیمه هادی است و اهمیت اقتصادی آن به تقویت روابط آن با کشورهای سراسر جهان کمک کرده است، حتی در شرایطی که پکن همچنان به انزوای دیپلماتیک آن ادامه می دهد.
در حالی که تایوان برای جشن گرفتن صد و سیزدهمین روز ملی خود آماده می شود، آخرین اظهارات رئیس جمهور لای چینگ ته به عنوان یادآوری جدی از مبارزه مداوم این جزیره برای به رسمیت شناختن و حاکمیت است. لای با این استدلال که ریشه های سیاسی تایوان عمیق تر از ریشه های جمهوری خلق چین است، یک بار دیگر خود را به عنوان مدافع سرسخت استقلال تایوان معرفی کرد.
با این حال، واقعیت روی زمین همچنان متشنج است. چین هیچ نشانه‌ای مبنی بر عقب‌نشینی از ادعاهای خود در قبال تایوان نشان نمی‌دهد و فعالیت‌های نظامی این کشور در منطقه نشان می‌دهد که احتمال درگیری همچنان ثابت است. برای تایوان، چالش پیش رو، هدایت این چشم انداز پیچیده ژئوپلیتیکی و در عین حال حفظ ارزش های دموکراتیک آن و تلاش برای به رسمیت شناختن بین المللی بیشتر خواهد بود. رهبری جزیره باید تعادل مخالفت را با عمل گرایی برقرار کند و در عین حال اطمینان حاصل کند که تایوان در برابر فشار فزاینده چین ایمن باقی می ماند. در حال حاضر، پیام رئیس جمهور لای واضح است: تایوان بخشی از چین نیست و مردم آن بدون توجه به ادعاهای پکن، مسیر خود را ترسیم خواهند کرد.