جنگ داخلی میانمار ادامه دارد و گروه‌های شورشی پیشنهاد صلح از سوی حکومت نظامی درگیر را رد کردند. حکومت نظامی که با شکست های فزاینده در میدان جنگ و فرارهای دسته جمعی دست و پنجه نرم می کند، اولین توافق صلح خود را از زمان به دست گرفتن قدرت در کودتای 2021 منعقد کرده است. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که میانمار با تعمیق درگیری‌های داخلی، به ویژه پس از آتش‌بس با میانجیگری چین در شمال ایالت شان مواجه است.
علیرغم درخواست ارتش برای گفتگوهای سیاسی و وعده انتخابات آینده، گروه های شورشی اصلی، از جمله ارتش قومی و شبه نظامیان ضد حکومت، نسبت به این پیشنهاد ابراز تردید کرده اند. حکومت وحدت ملی در تبعید (NUG) و گروه های مسلح کلیدی گفته اند که حکومت نظامی فاقد مشروعیت برای سازماندهی انتخابات یا میانجیگری صلح است.
شاخه زیتون حکومت نظامی در پس زمینه جنگ داخلی
روز پنجشنبه، حکومت نظامی با دعوت از گروه‌های مسلح قومی و شبه‌نظامیان ضد حکومت که ارتش آنها را «گروه‌های شورشی تروریست» می‌نامد، شاخه زیتون را گسترش داد. این پیشنهاد در مواجهه با خسارات نظامی سنگین و شورش گسترده ای که بسیاری از کشور را فراگرفته بود، ارائه شد. ارتش که پیش از واگذاری قدرت در سال 2011 برای چندین دهه بر میانمار حکومت می کرد، پس از رقابت با نتایج انتخابات سراسری که حزب آنگ سان سوچی را به قدرت رساند، در یک کودتا در 1 فوریه 2021 کنترل خود را دوباره به دست گرفت.
از آن زمان، میانمار درگیر یک جنگ داخلی وحشیانه با گروه‌های مسلح قومی، نیروهای ضد کودتا و نیروهای مختلف مدافع خلق (PDF) است که در مقاومت خود در برابر حکومت نظامی متحد شده‌اند. این درگیری منجر به یک بحران انسانی شده است که سازمان ملل تخمین می زند بیش از 50000 نفر را کشته و بیش از دو میلیون نفر را آواره کرده است.
حکومت نظامی در بیانیه‌ای روز پنجشنبه از گروه‌های شورشی خواست تا «برای حل سیاسی مشکلات سیاسی با ما صحبت کنند» و در انتخابات برنامه‌ریزی شده برای سال 2024 شرکت کنند. رژیم سعی کرد خود را به عنوان یک قدرت سیاسی قابل دوام معرفی کند، اما کنترل آن بر کشور بسیار ضعیف شد.
برخی گزارش ها نشان می دهد که ارتش اکنون کمتر از نیمی از خاک میانمار را تحت کنترل دارد. در حالی که نیروهای شورشی قلمروهای بیشتری را به تصرف خود درآورده اند، به ویژه در مناطق استراتژیک مهم در مرز چین، حکومت نظامی در حال نبرد در چندین جبهه است.
آتش بس با میانجیگری چین
پیشنهاد صلح حکومت نظامی پس از شکست آتش‌بس با میانجیگری چین در شمال ایالت شان، منطقه‌ای که ارتش با فشار شدید گروه‌های مسلح قومی مواجه است، ارائه می‌شود. در ماه ژوئن، سه ارتش قومی، از جمله ارتش قدرتمند ایالات متحده وا، حملات خود را علیه حکومت نظامی تجدید کردند و قلمروهایی را در امتداد بزرگراه کلیدی که میانمار را به استان یوننان چین متصل می‌کند، تصرف کردند.
این بزرگراه برای جاه طلبی های زیرساختی منطقه ای چین، بخشی از طرح کمربند و جاده پکن، که به دنبال اتصال استان های محصور در خشکی جنوب غربی چین به اقیانوس هند از طریق میانمار است، حیاتی است. تشدید درگیری ها این پروژه های اقتصادی را تهدید می کند و پکن نقش دیپلماتیک فعال تری را بر عهده گرفته و رهبران میانمار را برای یافتن راه حل سیاسی تحت فشار قرار داده است.
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در جریان دیدار ماه گذشته خود پیامی سخت به مین آنگ هلائینگ، رهبر نظامی میانمار داد. وانگ بر نیاز به ثبات تاکید کرد و از گروه های مسلح خواست تا “مسیر سیاست حزبی و انتخابات” را برای تضمین “صلح و توسعه پایدار” اتخاذ کنند.
گروه های شورشی این پیشنهاد را رد می کنند
علیرغم درخواست حکومت نظامی برای گفتگوی سیاسی، گروه های شورشی همچنان به نیات ارتش مشکوک هستند. اتحادیه ملی کارن (KNU)، یکی از قدیمی‌ترین و قدرتمندترین گروه‌های مسلح قومی میانمار، پیشنهاد حکومت نظامی را رد کرد. KNU که چندین دهه مبارزه مسلحانه را برای خودمختاری بیشتر در امتداد مرز با تایلند به راه انداخته است، شرایط سختی را برای هر گونه گفتگوهای آینده مشخص کرده است.
Padoh Sau Tau Ni، سخنگوی KNU به خبرگزاری فرانسه گفت: «مذاکرات تنها در صورتی امکان پذیر است که ارتش با اهداف سیاسی مشترک موافقت کند. او سه خواسته اصلی این گروه را شرح داد: عدم دخالت ارتش در سیاست های آینده، توافق بر سر قانون اساسی دموکراتیک فدرال، و پاسخگویی در قبال جنایات جنگی مرتکب شده توسط ارتش. پادو اره تو نی گفت: «اگر این خواسته ها برآورده نشود، ما به اعمال فشارهای سیاسی و نظامی ادامه خواهیم داد».
KNU در رد تلاش های حکومت نظامی تنها نیست. دیگر گروه های مسلح برجسته از جمله ارتش آزادیبخش خلق بامر و نیروی دفاع مردمی ماندلای نیز نسبت به نیات رژیم ابراز بی اعتمادی کرده اند.
ماونگ ساونگها، رهبر ارتش آزادیبخش خلق بامار، به رویترز گفت: «ما علاقه ای به این پیشنهاد نداریم. حکومت نظامی غیرصادق است.» این احساس توسط Saw Thu Ya Zaw، فرمانده نیروهای مدافع خلق ماندلای تکرار شد، که پیشنهاد حکومت نظامی را در فیس بوک رد کرد و گفت: “آنها سر بز را آویزان می کنند اما گوشت سگ می فروشند.”
دولت وحدت ملی در تبعید (NUG) که شامل قانونگذاران و رهبران پیشینی است که پس از کودتا از میانمار گریختند، همچنین پیشنهاد صلح ارتش و برنامه های انتخاباتی را رد کرد. حکومت وحدت ملی، که نماینده یک جنبش طرفدار دموکراسی به رسمیت شناخته شده بین المللی است، استدلال کرد که ارتش پس از سرنگونی دولت قانونی کشور، اختیار برگزاری انتخابات را ندارد.
دبیر مطبوعاتی حکومت وحدت ملی در بیانیه ای گفت: «پیشنهاد حکومت نظامی ارزش بررسی ندارد. آنها هیچ مشروعیتی برای برگزاری انتخابات یا انعقاد توافقنامه صلح ندارند. هر راه حل سیاسی باید از طرف مردم میانمار باشد، نه رژیمی که کنترل کشور را از دست داده است.»
افزایش خشونت و بحران انسانی
رد پیشنهاد صلح حکومت نظامی در بحبوحه تشدید خشونت ها در سراسر کشور صورت می گیرد. از زمانی که ارتش قدرت را به دست گرفت، اعتراضات مسالمت آمیز در ابتدا با سرکوب وحشیانه، از جمله دستگیری و کشتار دسته جمعی مواجه شد. با بدتر شدن اوضاع، گروه‌های مسلح قومی که مدت‌ها با دولت مرکزی مخالف بودند، با شبه‌نظامیان تازه‌تأسیس ضد کودتا ائتلاف کردند و میانمار را وارد یک جنگ داخلی تمام عیار کردند.
سازمان ملل هفته گذشته اعلام کرد که میانمار با ادامه خشونت و سرکوب “به ورطه رنج انسانی فرو می رود”. گزارش‌های شاهدان عینی از مناطق مختلف، نقض گسترده حقوق بشر توسط ارتش، از جمله شکنجه، دستگیری‌های خودسرانه، و حمله به غیرنظامیان را توصیف می‌کنند.
در گزارشی به خصوص وحشتناک، قربانیان روش‌های شکنجه وحشتناکی را که توسط ارتش استفاده می‌شود، مانند سوزاندن مردم با بنزین و وادار کردن زندانیان به نوشیدن ادرار توصیف کردند. این گزارش ها به تقاضاهای فزاینده برای پاسخگویی و عدالت در میانمار و سازمان های بین المللی حقوق بشر دامن زده است.
پیامدهای ژئوپلیتیکی و نقش چین
درگیری های جاری در میانمار توجه قدرت های بین المللی به ویژه چین را به خود جلب کرده است که مرز طولانی با این کشور آسیای جنوب شرقی دارد. منافع پکن در میانمار هم اقتصادی و هم استراتژیک است و پروژه های کمربند و جاده چین به شدت به ثبات در منطقه بستگی دارد.
شکست حکومت نظامی در حفظ کنترل مناطق حساس مرزی، به ویژه در ایالت شان، مستقیماً بر برنامه‌های چین برای ایجاد خطوط حمل‌ونقل از استان یوننان به اقیانوس هند تأثیر گذاشت. این فشار بر پکن برای مداخله دیپلماتیک و خواستار پایان دادن به خصومت ها را افزایش داد.
با این حال، نفوذ چین در میانمار پیچیده است. پکن در طول تاریخ روابط خود را با ارتش و گروه‌های مسلح قومی مختلف در تلاش برای متعادل کردن منافع استراتژیک خود در منطقه حفظ کرده است. در حالی که چین همچنان یک بازیگر کلیدی در هر فرآیند بالقوه صلح است، مشخص نیست که آیا تلاش‌های دیپلماتیک این کشور برای پایان دادن به خشونت کافی خواهد بود یا خیر.
رد پیشنهاد صلح حکومت نظامی توسط گروه های شورشی نشان می دهد که راه صلح در میانمار طولانی و نامشخص است. در حالی که ارتش برای حفظ کنترل کشور تلاش می کند، مشروعیت آن به طور فزاینده ای هم در داخل و هم در سطح بین المللی زیر سوال می رود.
از آنجایی که گروه‌های مسلح قومی و شبه‌نظامیان ضد کودتا همچنان به میدان می‌آیند، موقعیت حکومت نظامی به طور فزاینده‌ای متزلزل به نظر می‌رسد. اتکای مستمر ارتش به خشونت و سرکوب، همراه با ناتوانی آن در تعامل جدی با گروه‌های مخالف، نشان می‌دهد که راه‌حل سیاسی مبهم باقی مانده است.
درگیری‌های جاری رنج بی‌شماری را برای مردم میانمار به ارمغان آورده است و میلیون‌ها نفر مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند و کل جوامع در اثر جنگ ویران شده‌اند. جامعه بین المللی، از جمله سازمان ملل متحد، همچنان خواستار پایان دادن به خشونت و بازگشت به حکومت دموکراتیک است. با این حال، تا زمانی که حکومت نظامی خواسته‌های گروه‌های مخالف را به رسمیت نشناسد و با اصلاحات مهم موافقت نکند، صلح در میانمار دور از دسترس باقی می‌ماند.
وضعیت میانمار پیچیدگی‌های عمیق جنگ‌های داخلی را نشان می‌دهد که ریشه در شکاف‌های قومی، نارضایتی‌های سیاسی و اقتدارگرایی نظامی دارد. هیچ پایان روشنی در چشم نیست، کشور با مبارزه طولانی و دردناکی برای آینده خود مواجه است.